• Cudzoziemcy w biznesie
• Pierwszy biznes
• Rozwój biznesu

Franczyza – czy warto decydować się na taki model biznesowy? 

5.00 (3)

Zespół Studium Przedsiębiorczości

Franczyza – czy warto decydować się na taki model biznesowy? 

Franczyza to model biznesowy, który może przynieść sporo korzyści przyszłym przedsiębiorcom. Jest jednak kilka kwestii, na które należy zwrócić uwagę. Warto wiedzieć, na czym dokładnie polega działalność na zasadach franczyzy oraz jakie prawa i obowiązki wynikają z zawarcia umowy franczyzowej.  

Czym jest franczyza? 

Franczyza (z fr. franchise) jest systemem sprzedaży towarów i/lub usług, który polega na ścisłej współpracy pomiędzy dwoma podmiotami, czyli franczyzobiorcą i franczyzodawcą. Głównym celem zawarcia umowy franczyzowej jest udzielenie franczyzobiorcy określonych praw i nałożone pewnych obowiązków przez franczyzodawcę.  

Franczyzobiorca zyskuje w ten sposób dostęp do know-how działalności franczyzodawcy, może korzystać z jego znaków towarowych (np. logotypu), a także otrzymuje wsparcie w prowadzeniu biznesu.  

Kto jest kim w umowie franczyzowej? 

Umowa franczyzy jest zawierana przez dwie strony, a każda z nich ma określone prawa i obowiązki.  

• Franczyzodawca – jest stroną umowy udzielającą ściśle określonych praw i nakładającą obowiązki wynikające z umowy franczyzy. Jest to podmiot, który opracował pewien model biznesowy. Następnie upoważnia franczyzobiorcę do korzystania z wypracowanych przez niego metod, stosowania zakupionych przez niego narzędzi lub kierowania oferty do pozyskanej przez niego grupy odbiorców. Pojęcie franczyzodawca jest analogiczne do kredytodawcy. 
• Franczyzobiorca to strona otrzymująca prawa i przyjmująca na siebie określone obowiązki.  Najczęściej jest ona zobligowana do płacenia franczyzodawcy ustalonego wynagrodzenia (np. w formie procentu od zysku) i udostępniania pewnych obszarów działalności do kontroli. Co ważne, franczyzobiorca prowadzi działalność na własny rachunek i we własnym imieniu. Nie jest więc filią przedsiębiorstwa franczyzodawcy, ale oddzielną działalnością biznesową. Franczyzobiorca to pojęcie analogiczne do kredytobiorcy. 

Zbiór zasad prowadzenia działalności na zasadach franczyzy znajduje się w pakiecie franczyzowym. 

Sprawdź również

Biała lista podatników BDO, czyli system ewidencji odpadów – co warto o nim wiedzieć? Mikrorachunek podatkowy

Czym jest pakiet franczyzowy? 

Pakiet franczyzowy jest precyzyjnym opisem modelu współpracy biznesowej pomiędzy dwiema stronami umowy franczyzowej. Może on zawierać: 

• koncepcję prowadzenia działalności,  
• opis praw i obowiązków obu stron, 
• listę opłat, które franczyzobiorca ponosi na rzecz franczyzodawcy,  
• opis ograniczeń, np. dotyczących poufności, konieczności zaopatrywania się w towar u określonych dostawców. 

Pakiet franczyzowy jest podstawą, na której opiera się współpraca pomiędzy stronami umowy.  

Zalety franczyzy 

Podstawową zaletą franczyzy, z punktu widzenia franczyzobiorcy, jest możliwość otrzymania szerokiego zakresu wsparcia podczas rozpoczynania działalności franczyzowej.  

Franczyzodawca najczęściej zapewnia pomoc w takich obszarach jak: 

• znalezienie lokalizacji, 
• negocjowanie warunków z dostawcami,  
• prowadzenie księgowości,  
• zatowarowanie (w przypadku sklepów),  
• marketing i reklama. 

Są to aspekty, o które przedsiębiorca musi zadbać samodzielnie. Jeśli natomiast decyduje się na franczyzę, czeka go sporo udogodnień. Dzięki temu jego biznes może „nabrać rozpędu” od samego początku. Jest to z pewnością bardzo duże ułatwienie dla osób, które rozważają założenie własnej firmy. 

Sporą korzyścią może być również sam fakt korzystania ze znaków towarowych franczyzodawcy. Jeśli są rozpoznawalne i cenione wśród klientów, znacząco wzrasta szansa na powodzenie biznesowe przedsięwzięcia. Franczyzodawca dzieli się również swoim know-how, co jest niezwykle ważną zaletą franczyzy. 

Działanie na zasadach franczyzy może być więc dobrym pomysłem na pierwszy krok w biznesie, ponieważ redukuje ryzyko porażki już na starcie. Warto wiedzieć, że większość firm upada w pierwszym roku od rozpoczęcia działalności. Franczyza może przed tym uchronić.  

Wady franczyzy 

Wśród wad franczyzy warto wymienić dość ograniczoną niezależność franczyzobiorcy, która przejawia się w braku swobodnego podejmowania niektórych decyzji biznesowych. Zwykle muszą być one konsultowane z franczyzodawcą. 

Przykładowo podmiot prowadzący sklep na zasadach franczyzy może mieć mniejszy wpływ na to, jakie towary znajdą się na półkach i od jakich dostawców będą sprowadzane. 

Stosowanie się do zasad franczyzy jest dość skrupulatnie sprawdzane przez franczyzodawcę. Regularne kontrole mogą być pewną uciążliwością w działalności franczyzowej. Jeśli jednak franczyzobiorca stosuje się do ustalonych zasad, nie ma powodu do niepokoju.  

Wadą może być również konieczność ponoszenia opłat za działanie w ramach marki franczyzodawcy. Dlatego zawsze warto rozważyć, czy zyski przeważają nad koniecznymi do poniesienia wydatkami.  

Franczyza a jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) 

Każda z form prowadzenia działalności ma swoje plusy i minusy. Dlatego wybór modelu biznesowego powinien być uzależniony od konkretnej sytuacji.  

JDG z pewnością daje szerszą swobodę działania i umożliwia podejmowanie niezależnych decyzji dotyczących każdego obszaru prowadzenia firmy. Wymaga jednak znacznie większego nakładu wysiłku związanego m.in. z: 

• zgromadzeniem funduszy na rozpoczęcie działalności, 
• budowaniem rozpoznawalności, 
• pozyskiwaniem klientów,  
• negocjowaniem z dostawcami, 

• poszukiwaniem lokalu pod działalność.  

Franczyza pozwala na łatwiejsze rozpoczęcie prowadzenia biznesu, ale przewiduje pewne ograniczenia. JDG jest ich z kolei pozbawiona, natomiast wymaga znacznie większego zaangażowania – szczególnie na starcie. A to właśnie ten moment jest zwykle najtrudniejszy dla przedsiębiorców.