- Cudzoziemcy w biznesie
Jak efektywnie współpracować w zespole międzykulturowym?

Tetiana Hrytsyk
Trenerka, konsultantka kariery oraz koordynatorka projektów szkoleniowo-rekrutacyjnych. Specjalizuje się w tematyce różnorodności i inkluzji, różnic międzykulturowych oraz rozwoju zawodowego. Dzięki swojemu doświadczeniu i praktycznej wiedzy, pomoże Ci przejść przez cały proces – od rekrutacji, przez wdrożenie, aż po budowanie silnego, zróżnicowanego zespołu.
W praktyce biznesowej zespoły różnorodne kulturowo są coraz powszechniejsze. Pracownicy z różnych krajów wnoszą do firmy dużą wartość. Korzyści są wymierne: lepsze wyniki biznesowe, większa kreatywność i innowacyjność, budowanie nowoczesnej i otwartej firmy.
Współpraca jako element kultury organizacyjnej
Osiągnięcie wymienionych korzyści wiąże się z umiejętnością efektywnej współpracy w zespole różnorodnym kulturowo. Dziś współpraca staje się elementem kultury organizacyjnej, jedną z wartości nadrzędnych świadomie zarządzanych organizacji. Zbudowanie efektywnej współpracy w zespole międzykulturowym nie będzie możliwe bez otwartości, chęci i zaangażowania zarówno ze strony nowego pracownika, jak i osoby liderskiej oraz całego zespołu.
Współpraca zespołowa a role w organizacji
W zależności od naszej roli w organizacji, współpraca zespołowa może przybierać różne formy, a za jej efekty jest odpowiedzialna każda z osób współpracujących. Niezmiennie celem współpracy jest osiągnięcie zamierzonych wyników, a kluczem do sukcesu nie jest eliminowanie różnic, lecz ich poznanie oraz budowanie kompetencji międzykulturowych – umiejętności efektywnego działania w różnych kontekstach kulturowych oraz we współpracy z osobami o rożnym pochodzeniu.
Motywacja osób odmiennych kulturowo
Na wstępie zaznaczę, że osoby odmienna kulturowo, które dołączają do zespołów homogenicznych, są zainteresowane w swojej integracji w nowym miejscu pracy. Wiele zależy od tego na jakim etapie integracji w nowym kraju przebywają oraz jakie są ich wcześniejsze doświadczenia. Często są nastawione na rozwój, mają motywację i chęć przyswojenia nowej wiedzy, nawet pod presją czasu. Świadome są tego, że muszą dać z siebie 100%, aby się odnaleźć w nowym środowisku, poznać współpracowników, liderów oraz zasady funkcjonowania i współpracy w firmie. Otwartość zespołu na współpracę, udzielenie informacji zwrotnej i poszanowanie różnorodności tylko wzmacnia ich motywację i chęć do działania.
Rola osób liderskich w zespole międzykulturowym
Lider/liderka jest wzorem do naśladowania dla całego zespołu. Zachowania osoby na stanowisku liderskim bardzo często decydują o tym, czy zespół będzie otwarty na współpracę z osobą odmienną kulturowo.
- Jeśli lider/liderka wierzy w potencjał nowo zrekrutowanej osoby, wspiera, udziela informacji zwrotnej, motywuje, są spore szanse, że nowa osoba znajdzie wspólny język z całym zespołem.
- Nie mniej ważna jest praca z zespołem – stała ekipa również potrzebuję jasnych sygnałów od lidera/liderki. Zespół chce mieć poczucie, że te same zasady obowiązują każdą osobę, niezależnie od pochodzenia, a wszyscy są traktowani sprawiedliwie i z szacunkiem, wspierani w rozwoju i integracji w miejscu pracy.
- Osoby liderskie mają realny wpływ na rozwój organizacji, mogą proponować rozwiązania mające praktyczne przełożenie na budowanie kultury włączającej, zwalczanie uprzedzeń i stereotypów w miejscu pracy.
Wsparcie zespołu w budowaniu świadomości
Budowania świadomości, swojej oraz zespołu, zwalczanie stereotypów i uprzedzeń są tak samo ważne, jak konkretne działania edukacyjne, np. mające na celu wyposażenie zespołu w wiedzę dotyczącą różnic kulturowych. Poznanie konkretnego tła kulturowego pomaga liderowi/liderce i zespołowi lepiej poznać i zrozumieć styl pracy nowej osoby odmiennej kulturowo. Dobrze zaplanowane i przemyślane działania edukacyjne, w odpowiedzi na potrzeby, wniosą konkretne praktyczne rozwiązania, wzmocnią współpracę i relacje w zespole, co finalnie przełoży się na realizację celów organizacji.
Bezpieczeństwo psychologiczne w zespole międzykulturowym
Osoba liderska poprzez codzienne działania ma realny wpływ na wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa psychologicznego u pracowników. Jeśli słucha z empatia, uważnością i otwartością, tworzy bezpieczną przestrzeń do dzielenia się wyzwaniami, pomysłami i sukcesami, realnie docenia i wspiera, pokazując, że perspektywa pracowników jest ważna i cenna, zespół jest w stanie podołać nowym wyzwaniom i realizować cele we współpracy i zgodzie ze sobą.
Rola indywidualnych pracowników
Sukces zespołu wielokulturowego zależy od aktywności i postawy każdej osoby. Poprzez swoje codzienne działania indywidualny pracownik nie tylko akceptuje różnorodność, ale ją współtworzy.
- Podchodząc do współpracy z nową osobą z otwartością, bez oceniania, unikając stereotypów i uprzedzeń indywidualny pracownik nie tylko lepiej pozna osobę odmienną kulturowa, jej styl pracy, ale też osiągnie swoje cele, które są elementem celów zespołowych.
- Zadając pytania w sytuacjach nie zrozumiałych oraz przy możliwych nieporozumieniach pokazuje otwartość i chęć lepszego zrozumienia sytuacji oraz podjęcia stosownych działań.
- Spotykając się z nietypowym stylem pracy czy komunikacji, zakłada pozytywne intencje, wykazując się zrozumieniem, że za takim zachowaniem może stać inna norma kulturowa, a nie zła wola lub brak kompetencji.
Drobne gesty mają duże znaczenie
Każdy z nas ma realny wpływ na budowanie dobrej atmosfery w miejscu pracy. Zapraszając nową osobę na wspólną kawę czy lunch, pomagając w zrozumieniu codziennych rytuałów w miejscu pracy oraz „niepisanych„ zasad działających w firmie (np. dotyczących przekazywania sobie informacji, projektów, korzystania ze sprzętów etc.) pokazujemy naszą otwartość na współpracę.
Klarowność to fundament
Jednym z najbardziej newralgicznych elementów we współpracy może być komunikacja. W zespole międzykulturowym klarowność to fundament, a styl komunikacji przekłada się na efektywność codziennych działań.
Używając prostego języka, ograniczając żargon branżowy i skróty myślowe, aktywnie słuchając, a w razie potrzeby, tłumacząc kluczowe pojęcia pracownik zyskuje pewność, że zadania oraz role we współpracy zostały zrozumiane i osoba odmienna kulturowo poradzi sobie z ich realizacją.
Informacja zwrotna
Trudno sobie wyobrazić efektywną komunikację bez feedbacku. Wyrażając informację zwrotną w sposób konstruktywny i oparty na faktach, a nie na emocjach, uczymy się nawzajem efektywnej współpracy, stając się ambasadorami kultury otwartości.
Rola współpracowników między-projektowych
Współpracownicy międzyprojektowi choć nie są stałymi członkami zespołu, łączą zespół z resztą organizacji, a czasami również z innymi kulturami korporacyjnymi.
- Ich główna rola koncentruje się na przepływie informacji, zasobów i spójności kulturowej w całej firmie, często tłumaczą kontekst, transferują wiedzę o niepisanych zasadach, stylach komunikacji i priorytetach z jednego działu/projektu do drugiego.
- Współpracując w zespole międzykulturowym, pomagają zrozumieć, jaki styl komunikacji (bezpośredni czy pośredni) preferuje inna jednostka organizacyjna. Pokazują, jak w innym dziale traktowane są terminy – czy punktualność jest krytycznie ważna, czy też ważniejsze są relacje i elastyczność?
- Ponieważ widzą więcej, niż jeden projekt, mogą identyfikować i neutralizować stereotypy lub uprzedzenia, które mogą powstawać na styku różnych działów. Często rozpoznają, kiedy problem wynika z różnicy kulturowej (np. styl podejmowania decyzji), a nie z braku kompetencji. Zapewniają, że zespół międzykulturowy stosuje obowiązujące w firmie standardy w zakresie jakości, etyki i procedur, co jest kluczowe, gdy pracownicy pochodzą z różnych środowisk kulturowych i biznesowych.
- Pomagają zespołowi zrozumieć schemat działania, np. kiedy uzyskać akceptację w hierarchicznym dziale i kto jest ostatecznym decydentem. Przekazują, jakie narzędzia, procesy lub rozwiązania sprawdziły się w innych, podobnych projektach międzynarodowych, zapobiegając w ten sposób powielaniu błędów.
Podsumowanie
Efektywna współpraca w zespole międzykulturowym zależy od naszej roli w organizacji i wymaga nieustannej ciekawości, empatii, świadomego przywództwa, klarowności w komunikacji. Traktując różnice jako potencjał, a nie jako przeszkodę, różnorodność stanie się jednym z filarów dla dalszego rozwoju Twojej firmy.
FAQ
Jaka jest rola współpracy w rozwoju firmy?
Dziś współpraca staje się elementem kultury organizacyjnej, jedną z wartości nadrzędnych świadomie zarządzanych organizacji.
Jakie formy może przybierać współpraca zespołowa?
W zależności od naszej roli w organizacji (osoba liderska, indywidulany pracownik, współpracownik międzyprojektowy), współpraca zespołowa może przybierać różne formy.
Jaką motywację mają osoby odmienne kulturowo?
Osoby odmienne kulturowosą zainteresowane w swojej integracji w nowym miejscu pracy.
Jaka jest rola osób liderskich w zespole międzykulturowym?
Zachowania osoby na stanowisku liderskim bardzo często decydują o tym, czy zespół będzie otwarty na współpracę z osobą odmienną kulturowo. Osoba liderska ma realny wpływ na zbudowanie świadomości oraz bezpieczeństwa psychologicznego w zespole.
Jaka jest rola indywidualnych pracowników?
Poprzez swoje codzienne działania indywidualny pracownik nie tylko akceptuje różnorodność, ale ją współtworzy
Jaka jest rola współpracowników między-projektowych?
Współpracownicy projektowi łączą zespół z resztą organizacji, zapewniają przepływ informacji, pokazują jakie formy współpracy są preferowane w innych działach i projektach.